✅ گردشگری قنات

محمدرضا پهلوان‌زاده

در نشست این هفته بنیاد قم‌پژوهی، استاد ارجمند، جناب آقای محسنی به رودخانه قم و شبکه منشعب از آن و همچنین شبکه قنات‌ها به عنوان دو منبع مهم تامین آب شهر قم اشاره نمودند.
اما امروزه با نگاهی به وضعیت دو منبع یادشده، درمی‌یابیم که مردم قم از یک سو با پیکر بی‌جان رودی مواجه‌اند که شاید روزی نقش پررنگی در زندگی مردم شهر داشته است و امروزه به عرصه تاخت و تاز خودروها تبدیل شده و از سوی دیگر با بازمانده‌های سازه‌های آبی مرتبط با قنات از جمله آب‌انبارها.
در گفتگویی که چندی پیش با جناب آقای دکتر سمسار(مدیر مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های تاریخی آبی) داشتیم، دیدگاه ایشان را درباره احیای قنات‌ها جویا شدیم. ایشان بر اساس سطح کنونی آب‌های زیرزمینی، احیای قنات‌ها را با عملکرد پیشین، در شهرهای کویری تقریبا ناممکن دانستند؛ اما قنات‌ها را همچنان فرصتی شگرف برای شهرهای امروزی قلمداد نمودند.
از جمله عملکردهایی که امروزه می‌توان در راستای احیای قنات‌ها برای این سازه‌های ارزشمند در نظر گرفت، گردشگری است. گردشگری قنات به عنوان فعالیتی نسبتا دیرپا در کشورهایی از جمله اسپانیا و فعالیتی نوپا در ایران ما، به دلیل جذابیت بالای شگفتی‌های این فناوری زیرزمینی برای مردم، گذشته از ایجاد رونق اقتصادی در سطح محلی، می‌تواند عاملی مهم جهت آشنایی بیشتر مردم با این میراث ارزشمند فرهنگی و تمدنی و تبدیل حفظ آن به دغدغه‌ای همگانی باشد.
حال اینکه شهر قم تا چه اندازه از چنین ظرفیتی برخوردار است و با چه سازوکاری می‌توان آن را به فعلیت رساند، نیازمند بررسی و پژوهش‌های بیشتر است.
کوتاه سخن اینکه شوربختانه، ما قنات‌هایمان را به عنوان یک سرمایه طبیعی از دست داده‌ایم؛ اما هنوز می‌توانیم آن‌ها را به عنوان یک میراث فرهنگی احیا کنیم و به نسل‌های آینده انتقال دهیم.