باغ‌های موجود قم

با وجود آب و هوای خشک و کویری قم، به برکت رودخانۀ گذرنده از این شهر با نام تاریخی گلفشان، از این شهر با صفت باغ‌شهر یاد می‌شود. این باغ‌ها که وصف آنها در کتابچه‌های قاجاری آمده است تا این اواخر حیات داشتند و هوای شهر را در کنار مزارع تلطیف و مطبوع می‌کرند. متاسفانه در چند دهۀ اخیر تمامی این باغ‌ها به جز اندکی نابود شدهاند. عکسهای هوایی سال‌های ۱۳۳۴ به بعد وضعیت و نابودی تدریجی آنها را به‌خوبی نشان می‌دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین آتش‌زر عضو شورای شهر قم و رئیس پیشین این شورا در ضمن گفت‌و‌گویی بیان داشتند: مساحت شهر قم در پنجاه سال پیش با احتساب باغ‌ها حدود سیزده هزار هکتار بوده است که صرفا قسمت اندکی از این مساحت را ساختمان‌های مسکونی و غیر مسکونی تشکیل می‌داد و مابقی این مساحت به صورت باغ بود. حال آن‌که مساحت کنونی شهر در همان حدود است. با این تفاوت که باغ‌ها از بین رفته است و جای آن‌ها ساختمان‌ها سبز شده‌اند. (نقل به مضمون) بحث تفصیلی در این مورد را به آینده موکول می‌کنم.
در گفت‌و‌گوی غیر رسمی دیگری که با جناب مهندس صالحی مدیر محترم معماری و شهرسازی ادارۀ کل راه و شهرسازی و دبیر کمیسیون مادۀ پنج داشتم و از این اتفاق اظهار تاسف می‌کردم، اظهار داشتند که از باغات پیشین شصت هکتار باقیمانده است و تصویب شده این میزان به منظور جلوگیری از تخریب و ساخت و ساز در آنها از محدودۀ شهر خارج شود و مصوبه جهت تایید و تصویب نهایی به مرجع عالی‌تر – ظاهرا شورای عالی معماری و شهرسازی – ارسال گردیده است. این کار، که گویا ابتکار استان قم است، البته اتفاق مبارکی است اما به نظر کافی نیست. قطعیت خبر منوط به تایید رسمی مشارٌالیه است.
پیشنهاد بنده ارائۀ راهکارهایی برای سودرسانی به صاحبان باغ‌ها با شرط حفظ آنها همچون باغ‌پذیرایی، باغ‌تالار، باغ‌اردو با معافیت مالیاتی و اعطای تسهیلات بانکی با رعایت ضمانت اجرای حقوقی است تا از این طریق باقیماندۀ باغ‌های قم دست‌خوش ساخت و ساز قرار نگیرد و بتواند نقش خود را به عنوان مجرای تنفسی شهر ایفا کند.
سیدمحسن محسنی