با آمدن حاج شیخ عبدالکریم قم، حوزه قم رونق گرفته است

و متولی‌باشی آستانه مقدسه، سید نجیب و بزرگی است و بسیار باتموّل است. و خود حرم، دارای سه صحن است: دو صحن کهنه و یکی صحن نو که اتابک ساخته است، ولی بسیار خوش‌طرح و قشنگ ساخته و دو مدرسه در جلوی صحن کهنه است که یکی موسوم به فیضیه و یکی به دارالشفاء. بسیار مدرسه¬های بزرگی است که در اسفار سابق که آمده بودم، خراب بود و بی‌طلبه، ولی حالیه به‌واسطه آقای حجة‌الاسلام آقا شیخ عبدالکریم عراقی که از عراق تشریف آورده‌اند و در قم ساکن‌اند، تمام حجرات را طلاب نشسته و متولی‌باشی هم تعمیر کلی در مدرسه¬ها نموده و از قرار تقریر، حالیه ششصد نفر طلاب محصل در قم هستند که در خدمت آقا، مشغول تحصیلند و روزها و شب¬ها در مسجد بالای سر، مشغول تدریس می‌باشند. و مدارس دیگری هم در سایر نقاط از شهر موجود است. و اما اهالی فی‌الجمله پردماغند، با وجود این‌که اغلب فقیرند؛ یعنی قدری کم‌شعور تشریف دارند.

(از سفرنامه عتبات، هند، و حج، سید محمد حسین تقوی قزوینی، به کوشش آقای محمد علی باقرزاده، نشر مشعر).
@jafarian1964