قبرستان‌هاى قم

سید حسن فاطمی موحد

قبرستان بزرگى در قم بود كه يك طرف آن حرم حضرت معصومه عليهاالسلام و طرف ديگر مسجد امام حسن عسكرى عليه‏السلام و از غرب تا رودخانه و از طرف شرق تا مدرسۀ آيت‌اللّه‏ گلپايگانى بود كه آن زمان اين مدرسه تكيۀ توليت حضرت معصومه عليها السلام بود. پس از تخريب اين قبرستان توسط حكومت، آيت‏اللّه‏ حاج شيخ عبدالكريم حائرى قبرستان نو را كه باغ بود، خريد و تبديل به قبرستان كرد. البته حاج شيخ حدود يك چهارم قبرستان فعلى را خريد و افراد خيّر به مرور بقيۀ باغ‌ها را خريدند و جزء قبرستان كردند.
قبرستان وادى السلام حدود سال ۱۳۳۸ش ساخته شد. قبرستان باغ بهشت در انتهاى خيابان چهارمردان قبلاً باغ بود. مالك آن شخصى به نام بهشتى بود كه آن را تبديل به قبرستان كرد.
مرحوم حاج محمد خوش نژادیان (۱۳۰۵ ـ ۱۳۹۲) این خاطره را در سال ۱۳۸۵ در سال ۱۳۸۵ برایم تعریف کرد.