مدیر کل اسبق مسکن و شهرسازی استان قم: جلوی ایجاد زورآباد در قم گرفته شد

ایسنا/قم مدیر کل اسبق مسکن و شهرسازی استان قم گفت: در اوایل انقلاب برخی از افراد از موقعیت به وجود آمده که هنوز ثبات کامل برقرار نشده بود سو استفاده کردند و شروع به تصرف و ساخت و ساز کردند که این مناطق به زورآباد شهرت پیدا کرده است که برای نمونه می توان به تپه مراداب شهر کرج اشاره کرد که در قم هم می‌توانست از این محلات زور آباد ایجاد شود اما جلوگیری شد.

اولین نشست از سلسله نشست های «پرسمان ایسنا» با همکاری و مشارکت بنیاد «قم پژوهی» در این مرکز علمی و فرهنگی برگزار شد.

در این نشست که با حضور جمعی از پژوهشگران و اهالی فرهنگی و علم و هنر قم حضور داشتند مباحث مختلفی پیرامون اولین سرچشمه های تاریخی و تمدنی قم تا نحوه شکل گیری قم مدرن در یک سصد سال اخیر مطرح شد.

در نشست اول پرسمان که به تاریخچه شهرسازی در قم پرداخته است، مباحثی پیرامون تاریخ شکل گیری چشمه های تمدنی قم مطرح شد که این بحث با ارایه سید محسن محسنی از محققین و پژوهشگران حوزه تاریخی و فرهنگی و تمدنی قم همراه بود.

وی در بخش اول این نشست به ارایه اولین کانون های جمعیتی و بررسی علل تاریخی حضور هسته های مردمی در این شهر اشاره کرد. وی در ادامه به شکل گیری هسته های مختلف و متعدد تمدنی شهرسازی در قم قدیم تا ابتدای حکومت پهلوی اول و دوم پرداخت.

بخش دوم این نشست که به نحوه شکل گیری قم پس از انقلاب مختص بود با ارایه مهندس علی‌اکبر ابوطالبی، مدیر کل اسبق مسکن و شهرسازی استان قم، که دارای تجربیات عینی از حضور میدانی و همچنین مدیریتی در حوزه مسکن و شهرسازی در قم بود برگزار شد.

وی در ابتدای سخنان خود در رابطه با محدوده قم در اوایل انقلاب اسلامی ایران عنوان کرد: خیابان امام فعلی تا تقاطع شهید بهشتی و کیوانفر که در آن سال‌ها ژاندارمری بود یکی محورهای محدوده قم بود و بعد از آن ساخت و سازهای پراکنده‌ای وجود داشت که در سال ۱۳۵۹ که امام خمینی (ره) به قم آمدند مردم در این نقطه به استقبال امام رفتند.

وی ادامه داد: جاده اراک، جاده اصفهان (ابتدای بلوار امین فعلی)، خیابان دورشهر تا مسجد امیرالمؤمنین (ع)، باجک تا فلکه جهاد فعلی، چهارمردان تا مسجد چهارمردان، چهار راه سجادیه، بلوار شهدای و باغ بهشت و آذر تا میدان نکویی به صورت متصل محدوده شهری بودند و از میدان نکویی تا فلکه پلیس امروزی به صورت منفصل ساخت و سازهایی وجود داشت و از ۴۵ متری ۱۵ خرداد تا آسایشگاه معلولین نیز همه باغات بودند.

وی بیان کرد: یکی از کارشناسان معماری و شهر سازی قم بیان می‌کرد که شهر سازی قم جوی محور یا به اصطلاح قمی ها جوق محور است و نهرهای زراعی که در شکل گیری قم نقش داشتند با توجه به حجم آبی که از آنها عبور می‌کرد حریم خاصی داشتند که این حریم سبب ایجاد کوچه‌های ۸ متری، ۲۰ متری و… شده است.

مدیر کل اسبق مسکن و شهرسازی استان قم ادامه داد: در قبل از انقلاب ساخت و سازهای جزیره داشتیم که بر اساس مالکیت‌ها شکل می‌گرفت که از جمله این جزیره‌های پراکنده شهر قائم فعلی، یزدان شهر و سالاریه است.

وی در رابطه با سالاریه گفت: مرحوم‌ها حاج ابوالفضل تولیت بخشی از زمین‌هایی که خارج از محدوده باغش داشته را با بخشی از تپه‌ها تلفیق می‌کند و با کمک مخالفین رژیم پهلوی شهرکی را ایجاد می‌کنند تا از منافع آن برای برای مبارزه با رژیم پهلوی استفاده کنند.

ابوطالبی بیان کرد: شهرک امام خمینی (ره) اولین توسعه رسمی شهر قم در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود که زمین آن را نیز مرحوم تولیت در فروردین ۱۳۵۸ در اختیار بنیاد مسکن گذاشت و ظاهراً هزینه ساخت و ساز آن را نیز خود ایشان پرداخت کرده است.

وی اظهار کرد: در سال‌های ۱۳۵۹ -۱۳۶۰ دولت زمین هایی را برای ساخت و ساز برای نیازمندان در اختیار گذاشت و محدوده کوهپایه‌های کوه خضر که سمت راست بلوار شهید کریمی است ایجاد شد؛ شهرک امام خمینی، شهرک مدرس، شهرک ایثار و شهرک شهید زین الدین از دیگر توسعه‌هایی بود که با زیر ساخت های دولتی صورت گرفت.

مدیر کل اسبق مسکن و شهرسازی استان قم ادامه داد: در گذشته برخی از افراد انتهای زمین‌هایی را که داشتند به نیازمندان می‌دادند و بعد از اینکه افراد در آن ساخت و ساز می کردند و ساکن می‌شدند زمین‌های پایین‌تر که به محدوده شهری نزدیک تر بود ارزش پیدا می‌کرد و می‌توانستند به قیمت بیشتری بفروشند.

ابوطالبی اظهار کرد: در اوایل انقلاب برخی از افراد از موقعیت به وجود آمده که هنوز ثبات کامل برقرار نشده بود سو استفاده کردند و شروع به تصرف و ساخت و ساز کردند که این مناطق به زورآباد شهرت پیدا کرده است برای مثال تپه مرادآب در کرج از جمله این زورآبادها است که در روز تصویری زننده دارد اما در شب همانند الماس می‌درخشد.
وی با باشاره به این نوع ساخت و سازها افزود: در قم هم می‌توانست از این محلات زور آباد ایجاد شود اما جلوگیری شد و جاده کوه سفید و پشت سرای ایرانی که به پشت اتوبان می‌رسد نیز ازجمله نقاطی بودند که می‌توانست زور آباد و غده‌ای سرطانی برای شهر قم شوند اما ممانعت شد.

مدیر کل اسبق مسکن و شهرسازی استان قم ادامه داد: برخی از بخش‌ها توسعه‌های ناموزون هستند زیرا توسعه‌های مالکیت محور هستند و امکان دخالت در آن وجود نداشت و با زورآبادها متفاوت هستند.