نوشته‌های قم مدارانه

✍ سیدمحسن محسنی

۱۴۰۱/۰۱/۰۲

چون برخی از افراد با رجوع به نگارنده از منابع مربوط به قم سراغ می‌گیرند، اینک یکی از نوشته‌‌ها معرفی می‌شود.
گفتنی است علاقه به مطالعات مربوط به قم از نوجوانی بلکه پیشتر در نگارنده شکل گرفت و حاصل آن نوشته‌هایی است که تا کنون انتشار یافته است. اینک یکی از این نوشته‌ها معرفی می‌کنم:

قم‌ نبشته‌ها(۲): بندی از تاریخ اقتصادی قم با رویکرد به اسناد تجاری خاندان رضوانی کاشانی

این نوشته شامل این عناوین است:
۱. پیش سخن
در این قسمت به محصولات قم و تاسیس کارخانه ریسباف و تاج اشاره شده است.
۲. خاندان رضوانی کاشانی و اسناد آن
۳. پیشینه خاندان
۴.بازرگانی برادران علوی در کرمانشاه
۵.ازدواج حاج محمد رضا
۶. آمدن حاج محمد رضا به قم
۷. مبادلات بازرگانی با شهر های دیگر
۸. وضعیت بازارهای قم در آب‌های قاجار و روزگار پهلوی
۹. دروازه‌های قم
۱۰. تیمچه بزرگ
۱۱. تاجران نامدار قم
۱۲.شهرها و تاجران اسناد حاضر
۱۳. نیکوکاری‌ها
۱۴.فرزندان
۱۵. تبارنامه
۱۶. عکس‌ها
۱۷. تصاویر شماری از اسناد
متاسفانه عکس‌ها با وجود جالب بودن، با کیفیت خوبی چاپ نشده است.

منبع: نشریه کتابچه، مرداد ۱۳۹۳، مجمع ذخائر اسلامی، ص ۸۴ – ۹۳.
این نوشته در شمارگان محدود به صورت مستقل نیز به چاپ رسیده است.

پی‌نوشت:
بیشتر مجموع اسناد تجاری خاندان رضوانی کاشانی که بالغ بر چندین هزار سند و چند ده دفتر است، اخیرا به کتابخانه آستانه مقدسه اهدا شده است. امیدواریم این مجموعه که روشنگر تاریخ اقتصادی قم در یک صد سال اخیر است پراکنده و دچار آفت و نقصان نشود و به بهترین طریق حفظ و شناسانده و از آنها بهره‌برداری شود.
جز آن بعد از معرفی نگارنده، تا آنجا که اطلاع دارد، مجمع ذخائر اسلامی مبادرت به عکس‌برداری از این مجموعه نمود.
همچنین تصویر شماری از این اسناد در همان مجمع به مرحله چاپ و نشر رسیده است.
جالب است بدانید که این اسناد نشان می‌دهد که قم در آن زمان‌ها با بسیاری از شهرهای کشور وحتی خارج از کشور مانند باکو و بغداد مستقیما مبادلات اقتصادی داشته است.