✅ نحوۀ تدفین حضرت معصومه(س) در سفرنامه صفاء السلطنه نائینی

🔹حمید صادقی
پیشتر یادداشتی در بارۀ مهاجرت نائینی‌ها به قم در جهت تقویت روابط این دو شهر کهن ارائه کردم. در همین راستا می‌توان از سفرنامۀ میرزا علی خان مشتاقی نائینی نام برد. ایشان یکی از رجال به‌نام دورۀ معاصر و از چهره‌های ادبی، فرهنگی و سیاسی به شمار می‌آید. در سفری که ایشان به برخی شهرهای کشور داشته، سفر نامه‌ای نگاشته با عنوان گزارش کویر: سفرنامۀ صفا السلطنه نائینی مشهور به «تحفته الفقرا»(۱۳۰۰ق). در این سفرنامه بخشی به شهر مقدس قم اختصاص دارد که با دقت نظر، مشاهدات و شنیده‌های خود را تحریر کرده است. اینک آن قسمت از سفرنامه که در خصوص نحوۀ تدفین پیکر پاک حضرت معصومه(س) است ارائه می‌شود:
« … برحسب وصیت، جنازۀ طاهره را بر شتر سفیدي که از خاصه آن حضرت بود، بسته رها کردند. و مردم در عقب جنازه می‌رفتند تا هرکجا شتر بخوابد آنجا را مدفن قرار دهند. شتر آمده در همین محل که اکنون قبر مبارك است و آن وقت از اراضی باغی که به باغ بابلان معروف بود، فرو خفت. پس حفر قبر مبارك نمودند. امّا در اینکه مباشر امر دفن که باشد اختلاف بود، تا آنکه آرا بر این قرار گرفت که قادر نام که از خدام آن حضرت و پیرمردي به تقوا آراسته بود، مباشرت این امر بزرگ نماید.
در این اثنا دو نفر سوار دیدند که به شتاب می‌آیند. از جانب رمله که سمت قبله باشد. چون رسیدند، نماز بر آن جنازه گزارده بعد از آن غباري پدید شده، حاجب ابصار ناظرین گردید. به طوري که احدي جنازه مبارکه و آن راکبین را نمی‌دید و پس از اندك زمان آن حجاب برطرف شده، دیدند که جسد مبارك مدفون و مستور گردیده است. مردم بر تربت آن حضرت فاتحه و سلام نثار نمودند و به اماکن خود رفته، به مراسم تعزیت اقدام نمودند.
پس از چندي زینب بنت الجواد علیه السلام که همشیرۀ موسی مبرقع است سقفی از چوب و بوریا بر سر تربت آن حضرت قرار داده، و خود زینب مزبوره با دو نفر زنان دیگر از هاشمیه و دو نفر هم از جواري که یکی ام حبیبه و دیگري ام اسحق بود در سردابه مبارك مدفون شدند. پس از مدت‌ها توفیق رفیق علیا دستگاه شاه بیگی بیگم دختر حمزه بیک اصانلو شده، بقعۀ مبارکه را بنیان نمود. الخ »