✅ کوچه های قدیم قم

سیدمحسن_محسنی
در باره محله نگاری یا محله‌پژوهی یا تاریخ‌نگاری محلات قم در کتابچه‌ها و رسایل قاجاری به اجمال مطالبی یافت می‌شود. لیکن جناب ابوالحسن گرامی استاد تاریخ خاصه تاریخ قم با صرف وقت زیاد و زحمت فراوان به طور مفصل در باره محلات و کوچه‌های قم تحقیق کرده‌اند و کتابی به نام «کوچه‌ها و محلات قدیم قم» به همراه اسناد و عکس‌های جالب از بزرگان و مشاهیر آماده چاپ دارند که امیدواریم هر چه زودتر به دست دوستداران برسد.
همچنین جناب سیدحسن لاجوردی‌زاده هم‌محله گرامی به درخواست نگارنده «تاریخچه محله باغ پنبه قم» را تهیه نمودند که رفتارها و آداب و ابنیه و کوچه‌های این محله و «محله کوچه نو» زادگاه نگارنده – قسمتی از محله بزرگ‌تر باغ پنبه – را به طور مفصل تعریف و گزارش نموده‌اند.
این دو اثر از لحاظ تاریخ اجتماعی قم در سده اخیر فوق‌العاده حائز اهمیت است. در همین راستا نام تعدادی از کوچه‌های قدیم قم را که در دفترم یادداشت کرده‌ام، بیان می‌کنم. شاید به کار آید. «شهر نِگاران»(معماران شهرساز/ تاریخ‌نگاران شهرسازی) می‌توانند بر اساس‌ نقشه‌های قدیمی شهر که گویا از دوره قاجار و پهلوی موجود است، موقعیت آنها را تعیین کنند. البته بیشتر آنها تخریب شده است.
کوچه حرم، کوچه عشقعلی، کوچه میدان میر، کوچه لب چال، کوچه آلوچو، کوچه باغ سُلطانم، کوچه دروازه کاشون، کوچه نعلگرها، کوچه شاه حمزه، کوچه بَگدلی‌ها(بیگدلی‌ها)، کوچه کاه‌کش‌ها(پست و تلفن قبلا در کوچه کاه‌کش‌ها بود)، کوچه کالا‌مالا/kal-a-mala(کلاه مال‌ها)، کوچه کال فرنگی/kal-farang-i(کلاه فرنگی)، کوچه پالاندوزها(پست و تلگراف قبلا در کوچه کاه‌کش‌ها بود)، کوچه پنجعلی، کوچه آخوندی‌ها، کوچه لک‌ها، کوچه باغ ماتیا/(باغ عمادی‌ها)، کوچه پشت باره، کوچه دو برکه، کوچه نائب حسین، کوچه نن عباس/kuche-nan-abas