💠 قهوه‌خانه‌های قدیم قم به روایت کهن‌سالی قمی

✍️ سیدمحسن محسنی

چند سال پیش از پدرم در خصوص قهوه‌خانه‌های قدیم قم پرسیدم و ایشان تعدادی از آنها را با توضیحاتی کوتاه ذکر کرد و من آنچه را گفت سریعا نوشتم. امروز در میان اوراقم آن را دیدم.
چون اطلاعات در خصوص قهوه‌خانه‌های قم کم است هر مطلبی ولو کوتاه در این خصوص را باید غنیمت دانست. باید با جمع‌آوری اطلاعات ذره ذره شمایی کلی از پیشینه قوه‌خانه‌های قم به دست آید تا قسمت قابل توجهی از تاریخ اجتماعی قم از غفلت‌شدگی به در آید. اینک متن یادداشت تقدیم می‌شود:

“قهوه‌خانه مشتی، قهوه‌خانه فلفلی، قهوه‌خانه در صحن، قهوه‌خانه بغل مسجد محمدیه، قهوه خانه آقا علی، قهوه‌خانه مهدی، قهوه‌خانه پامنار، قهوه‌خانه حندق، قهوه‌خانه لب‌چال، قهوه‌خانه جل‌پشت، قهوه‌خانه لاچین‌بک، قهوه‌خانه رنجبر، قهوه‌خانه میدان کهنه.

قهوه‌خانه قاسم نوروزی سرقبرسون بالاتر از کوچه ننه عباس بود.
قهوه‌خانه مشتی متعلق به مشت ابوالقاسم و دم پل بود. به رودخانه راه داشت. قالی می‌انداختند پای درخت‌ها و آنجا چایی می‌خوردند و خوش و بش می‌کردند.
مشت ابوالقاسم داماد میز عبدالحسین علیشاهی (پهلوان زورخانه) گردن کلفت بود و چهار سال به اتهام اینکه در کوه خضر آدم کشته، زندان بود. خوش هیکل و خوش چهره بود. ما چال خروس مغازه داشتیم. اومد اونجا گفت من یک خروس هم نمی‌دونم بکشم چطور یه آدم رو می‌دونم بُکُشم.
قهوه‌خانه مهدی اول کوچه آقاسید اسماعیل بود. هفتاد سال سابقه داشت.
قهوه‌خانه در حرم، بزرگ و برای زوار بود.
قهوه‌خانه لب‌چال پاتوق کفتربازها بود.
قهوه‌خانه اکبر وسط بازار بود.
قهوه‌خانه عباس یوزباشی اول سرقبرسون بود. بعد اومد باجک.
قهوه‌خانه متعلق به مرحوم ابراهیم رنجبر در کاروانسرای هَمَدانی‌ها و معروف به قهوه‌خانه میرزا بود.
در قهوه‌خانه‌ها قلیون می‌کشیدند. صبح‌ها صبحانه نون و پنیر و اکثرا نیمرو با روغن کرمانشاهی بود. ظهرها و شب‌ها دیزه داشتند. بعضی قهوه‌خونه‌ها نقال هم داشتند. درویش‌ها هم با کشکول می‌آمدند و می‌خواندند.”

پایان یادداشت.
ممکن است در نقل مطلب مقداری خطا صورت گرفته باشد.