💢 طاق‌بند/ تاق‌بند

از معدود طاق‌بندهای قدیمی بازمانده در قم و در محله پنجعلی که تعداد آن‌ها شاید به انگشتان دست‌ها بلکه یک دست برسد.‌ طاق‌بند ظاهر سازه‌ای آرایه‌ای/زینتی است و نقش دیگری گویا ندارد. احتمال هم دارد سازه استوار کننده دیوارهای جانبی باشد تا از رانش آن‌ها به بیرون جلوگیری کند. بیشتر زینتی به نظر می‌رسد.
این نام یعنی طاق‌بند برگرفته از اظهار کاشی‌ساز محله سلطان محمدشریف قم است. نمونه های دیگری که نگارنده دیده بود یکی در کوچه عمود بر کوچه حاج قائمی باجک مجاور خانه یزدان‌پناه و دیگری در کوچه عربستان جنب خانه علیشاهی مقابل هتل فاطیمای کنونی بود که هر دو تخریب شد. آقای عطایی از نمونه دوم تصویر دارد. از نمونه‌‌های دیگر می‌توان از تاق‌بندهای کوچه جنب آب‌انبار سید عرب (تصویر آن را مارسل بازن ایرانشناسی فرانسوی برداشته است) و اگر خطا نکنم در محله خودمان کوچه‌نو در دالان ورودی خاندان رنجبر می‌توان نام برد که همگی تخریب شده است. عکس‌های هوایی سنوات گذشته شاید تعدد و تعداد آن‌ها را نشان دهد.
از نمونه‌های بازمانده و البته کمی بزرگ‌تر طاق‌بند موجود در مرکز محله سلطان محمدشریف و محله لب‌چال است. به هرحال برای شناسایی بهتر نیاز به بررسی بیشتر است. اگر قمی‌های قدیمی نام دیگری برای این سازه می‌شناسند برای استفاده اعلام فرمایند.

سیدمحسن محسنی
۱۴۰۲/۱۰/۲۶