💢 عمارت قاضی بالا

در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است.

طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر و عرض آن بیش از ۲۵ متر است. طبقه همکف خانه وفایی شامل یک سرسرا، هشت اتاق و دو راهروی شمالی – جنوبی در دو سوی سرسرا است. سرسرا مکانی است که طبقه اول را به طبقه هم کف متصل می‌کند و هیچ‌گونه سقفی ندارد. نکته جالب‌تر این است که سرسرا به تمام اتاق‌های این طبقه راه دارد.

اغلب دیوارها و راهروهای این طبقه با
گجبری های مختلف تزیین شده است. در اتاق جنوبی سرسرا، وجود دوده بر روی بخش‌هایی از دیوار و سقف، نشان دهنده وجود تنور در این اتاق است. البته به گفته باستان‌شناسان، تنور در دوره‌های بعدی به این اتاق افزوده شده است.
اغلب بخش‌های این طبقه به دلیل فرسودگی در طی زمان دچار تخریب شده است. اما طبقه اول این عمارت دارای ساخت متفاوتی نسبت به طبقه هم کف است. در این طبقه فضای باز وجود دارد که به دو تراس شرقی و غربی منتهی می‌گردد. این نوع از ساخت احتمالا به دلیل وجود جریان هوا در کل ساختمان بوده است.

در شمال غربی و شمال شرقی طبقه اول عمارت قاضی بالا، دو بخش وجود دارد که کاربرد آن‌ها هنوز مشخص نیست. این فضاها ناشناخته، بدون سقف هستند و به دلیل گچ‌بریهای زیبا، تعجب تاریخ‌شناسان را بر انگیخته‌اند. در جنوب غربی عمارت، بقایای یک برج وجود دارد که بی‌ارتباط با این سازه نیست.
عمارت قاضی بالا یا خانه وفایی امروزه در فهرست آثار ملی کشور جای دارد و به یکی از اماکن گردشگری استان قم مبدل گشته است. وجود معماهای بسیار در مورد ساخت و کاربرد بخش‌های مختلف این عمارت، آن را به یکی از جذاب‌ترین ابنیه تاریخی کشور تبدیل کرده است.

حسین صادقی
۱۴۰۳/۰۱/۱۶