💢 قبری که به بهانه سنگ فرش از صحن اتابکی حذف شد محل ارتزاق کبوتران حرم

تا قبل از سال ۱۳۹۰ش در ضلع شمال شرقی صحن اتابکی حرم حضرت معصومه‌س (صحن امام رضاع فعلی) قبری برآمده از زمین وجود داشت که مردم شهر قم و زائران روی این قبر برای پرندگان گندم می‌ریختند و تقریبا این مکان تبدیل به محل ارتزاق کبوتران حرم شده بود. حتی شاید برخی بی‌توجه به این قبر فقط به گندم های ریخته شده بر روی این سطح برجسته در صحن و پرندگانی که روی آن مشغول خوردن گندم بودند، توجه می­‌کردند. بعضی از اهالی شهر می‌دانستند که این مکان، قبر یکی از علمای قم بوده که اتفاقا علاوه بر مرتبه علمی و اخلاقی، توجه ویژه‌ای به فرودستان و بی‌پناهان داشته است اما متاسفانه با تصمیم مدیران وقت حرم در سال‌های اخیر این قبر از میان برداشته شد و به اصطلاح با کف صحن حرم، هم سطح شد.
این قبر متعلق به مرحوم آیت‌الله حاج ملا آقا حسین حرم پناهی بود که در سال ۱۳۲۷ق به سرای باقی شتاقت. ایشان علاوه بر مرتبت علمی و داشتن شاگردان متعدد از کشاورزان سرشناس قم بود که از این راه زندگی خود را می‌گذراند. نقل است که ایشان در ایام قحطی وحشتناک سال ۱۲۸۸ق /۱۲۵۰ش که در زمان حکومت قاجار به وقوع پیوست با دستان خود گندم و جو را به درب خانه بینوایان و یتیمان و قحطی‌زدگان می‌برد و در سال‌های بعد تا هنگام فوتش به وضع مستمندان و درماندگان رسیدگی و در حد توان به آنها آذوغه و نان می داد. دربارة قحطیِ سال ۱۲۸۸ق، کتاب “قم در قحطی بزرگ” اثر جان گرنی حاوی گزارش تحلیلی دربارۀ وقایع آن سال‌های سخت در این شهر است که گزارش‌ها و اسناد آن به‌خوبی عمق این بحران و فاجعه طبیعی را نشان می‌دهد.

اما شیخ حسین ملقب به کوچه‌حرمی فرزند میرزا حبیب الله قمی جد خاندان علمی حرم پناهی از علما و فقها و زهاد مشهور قم در سال ۱۲۳۰ق / ۱۱۹۳ ش در این شهر متولد شد.
ایشان پس از طی مقدمات، سطوح را از محضر سید اسماعیل قمی (شاگرد میرزای قمی) فراگرفت. سپس به نجف اشرف عزیمت نمود و چهار سال از محضر آیت‌الله شیخ محمد حسن نجفی صاحب جواهر الکلام و سپس از محضر شیخ مرتضی انصاری استفاده نمود و پس از چهارده سال توقف و نیل درجه عالی اجتهاد به زادگاهش بازگشت و مورد توجه و رجوع مردم قرار گرفت و حلقه تدریس تشکیل داد و علاوه بر حضور در جایگاه علمی این شهربه مردم عادی و فرودستان توجه ویژه داشت

علامه آقا حسین قمی در سال ۱۳۲۷ق در سن ۹۷ سالگی به رحمت ایزدی پیوست و در صحن آینه حضرت معصومه‌س در جایی که مدت چهل سال در آن مکان نماز شب برپا داشته بود مدفون گردید. از ایشان چند دختر و تنها یک پسر به نام شیخ حسن که از علمای بنام قم بود، بجای ماند.

آیت‌الله محسن حرم پناهی نتیجه[۱] آن مرحوم بود که از شاگردان مبرز آیت‌الله العظمی بروجردی و علامه طباطبایی و همچنین بنیانگذار انقلاب اسلامی بود و سال‌ها کرسی درس در مدرسه فیضیه قم داشت و در سال ۱۳۸۲ ش دارفانی را وداع گفت.

منابع:
۱. تاریخچه خرک‌داری، گاری‌داری و درشکه‌سواری در قم، مهدی عباسی
۲. تربت پاکان، عبدالحسین جواهر الکلام.انتشارات انصاریان، ۱۳۸۲، ج ۱، ص ۶۱۴.
۳. رجال قم، سیدمحمد مقدس‌زاده، قم: چاپخانه مهر، ۱۳۳۵، ص ۹۹.
۴. گنجینه دانشمندان، محمد شریف رازی، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۱۳۷.

[۱] . پشت سوم از فرزندان

محمدمهدی هادی‌به
۱۴۰۲/۱۱/۰۸