💢 وقف مسجد چهارمردان کوچه پنجعلی

مسجد چهارمردان یکی از مساجد قدیمی قم است. بنای قدیمی آن را (متعلق به حدود هفتاد هشتاد سال پیش) پس از انقلاب و چند دهه پیش تخریب کردند و بنای نویی به جای آن ساختند. خاله بزرگم‌ مرحوم حاجیه خانم اقدس تقی‌زاده صانعی که خود نخست ساکن محله سلطان محمدشریف (کوچه مقابل مسجد) بود، اظهار می‌داشت که معمارش مرحوم استاد حسین تقی‌زاده صانعی (پدرش و در بین قمی‌های بسیار قدیمی معروف به استاد حسین میدان‌میری و معمار مجموعه دخانچی در اول خاکفرج ) بوده است که آن را به همراه آب‌انبار ساخته بود. این طور به خاطر دارم که می‌گفت خود شاهد ساخت و ساز بنا به دست پدرش بوده است. مطلب اخیر صرفا نقل قول از شخصی کهن سال و محلی است. اگر مطالعان اطلاعات دیگری دارند یا معمار را شخص دیگری می‌شناسند مرقوم نمایند. نقل قول‌ها (شفاهیات) ولو با یکدیگر در تضاد باشند برای تاریخ شفاهی موضوع باید ثبت و ضبط شوند. پژوهشگر تاریخی بهره خود را خواهد برد.
بنای نوساز بعد از انقلاب مجددا در چند ماه پیش تخریب شد و فعلا مشخص نیست که ساختمان نهایی چگونه خواهد بود
این دو مغازه وقف همین مسجد است و روبه‌روی آن قرار دارد و کاشی نبشته‌های وقف به سنت پیشینیان بر روی آن قرار دارد و قدمتشان به نظر به اوایل ساخت مسجد قدیم برمی‌گردد. شماره ۳ و ۴ بر روی آن‌ها نشان می‌دهد که حداقل دو موقوفه دیگر وجود دارد.
وقف سنت کهن و حسنه‌ای است که امروزه با پرسش‌های اساسی در خصوص نحوه اداره این تاسیس (درباره درآمد و مصرف) نیز روبه‌رو است.

سیدمحسن محسنی
۱۴۰۲/۱۱/۰۱