گزارش جلسه ۵۰۷ بنیاد قم‌پژوهی از بازدید محوطه باستانی قلی‌درویش و قلعه گبری جمکران 6 - اردیبهشت - 1403 آشنایی و معرفی هجدهمین اثر تاریخی قم 17 - فروردین - 1403 💢 گشتی در قم و روستاهایش به روزگار قاجاران دلیل نامگذاری خیابان صفائیه 17 - فروردین - 1403 گذشته، حال و آیندۀ قم در کانال بنیاد قم‌پژوهی 16 - فروردین - 1403 💢 عمارت قاضی بالا 16 - فروردین - 1403 💢 برخی واژه‌های مربوط به “دست و پا” در لهجه قمی 14 - فروردین - 1403
گزارش جلسه ۵۰۷ بنیاد قم‌پژوهی از بازدید محوطه باستانی قلی‌درویش و قلعه گبری جمکران حسین صادقی پژوهشگر تاریخ و فرهنگ قم درباره محوطه باستانی قلی‌درویش بیان کرد که نخستین مطالعات علمی باستان شناسی درباره جمکران (قلی‌درویش) در سال ۱۹۸۱ میلادی توسط کلایس آلمانی صورت گرفته و مقاله‌ای تحت عنوان خوراباد و جمکران از محوطه استقراری […]
کاروانسرای طرلاب کاروانسرای طرلاب مربوط به دوره سلجوقی – دوره صفوی است و در شهرستان قم، بخش سلفچگان، روستای طرلاب واقع شده است. این کاروانسرا در سی کیلومتری جاده قم به طرف اراک واقع شده و بنایی است که به طول ۵/۸۷ متر و عرض ۲۸۰ متر است. کاروانسرای طرلاب از دو بنای چهار ایوانی […]
نام دو خیابان قدیمی قم برگرفته از نام‌های باغ‌هایی است که پیشتر در محل آن خیابان‌ها بوده‌اند؛ از جمله خیابان صفائیه که برگرفته از نام باغی در همین خیابان بوده است. محمدتقی بیگ ارباب هنگام وصف باغات طرف قبله از این باغ با عنوان “باغ صفا” چنین یاد می‌کند: “به قدر شصت جریب است. الان […]
درحال بارگذاری ...
💢 از بارزترین شاخصه این امامزاده و آستانه شش امامزاده جاده کوه سفید، فرم معماری و بنای منحصر به‌فرد که مشخصه عهد قاجاری است و کم‌تر در قم به چشم می‌خورد. نکته قابل تامل اشعار نوشته شده در این بقعه است که نشان از وسعت و زیبایی و سرسبزی دارد و آن را به باغ […]
💢 امام زاده دارای دو بقعه است که در بقعه اول، مدفن سه تن از نوادگان امام سجاد(ع) به نام‌های هادی، مهدی و ناصرالدین است که به سال ۱۳۰۵ هجری قمری به دستور (حسام السلطنه قاجاری ) ساخته شد و بقعه دیگر مدفن دو تن به نام‌های جعفر و بی بی سکینه است که فرزندان […]
با فاصله حدود سه کیلومتری قم و نزدیک جمکران در محوطه‌ای بزرگ و دارای دو ساختمان کوشک‌مانند واقع شده است. محوطه زیر بنای بقعه چهار ایوان با چهار حجره و غرفه‌ها و زوایا طرحی مربع به ابعاد ۱۲ در ۱۲ را تشکیل می‌دهد. سازه نیز مربع و به ارتفاع هفت متر دارای چهار شاه نشین […]
سر اندر پا: سراپا. سرباز: سرلخت؛ بی‌حجاب. سر به سر: _ شدن؛ برابر شدن بهای دو چیز. سربود: بیش‌بها؛ در تبادل دو چیز، مانند دو مِلک، ممکن است یکی از آنها بهای بیشتری داشته باشد که به آن، سربود می‌گویند. سرداد: _ نداشتن با کسی: دمخور نبودن با کسی. سَره: الف) سردسته. ب) زیادی پارچه […]
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قم از ثبت ملی تالاب مره این استان خبر داد. 🔍 مشروح خبر: ادامه خبر را در اینجا ببینید
طبق عادت دیرین و علاقه در زمینه بافت‌گردی، محله‌گردی و عکاسی شهری تجربیات خود را در پاره‌ای از تغییرات، اتفاقات و متاسفانه کاستی‌ها و بی‌توجهی‌ها به امور شهری، فرهنگی و تاربخی شهرمان به عرض می‌رسانم. البته اتفاقات خوبی هم در حوضه میراثی رخ داده است که جای تشکر دارد. چندی ست که سخن از مقابر […]
نمد پوشش ضخیمی بود که از پشم مالیده گوسفند تهیه می‌شد. نمدمال‌ها کسانی بودند که با مالیدن و پاکوفتن بر روی پشم‌های نمدار این پوشش را تهیه می‌کردند. عموما هنگام تهیه دست کم دونفر و بیشتر چهار نفر بودند که با دست انداختن در شانه یکدیگر و برآوردن آوایی همچون هوم نمدها را می‌مالیدند. این […]
فرض کنید هر بار که مریض می‌شدیم و به بیمارستان می‌رفتیم، پزشک شناسنامه ما را می‌گرفت و ناممان را تغییر می‌داد و تاریخ تولدمان را هم پاک می‌کرد و به جایش تاریخ درمان و نام رئیس بیمارستان را می‌نوشت. یا برای شکستگی دست و پا، همراه با داروهای مسکن عمل بینی هم تجویز می‌شد. ما […]
نام دو خیابان قدیمی قم برگرفته از نام‌های باغ‌هایی است که پیشتر در محل آن خیابان‌ها بوده‌اند؛ از جمله خیابان صفائیه که برگرفته از نام باغی در همین خیابان بوده است. محمدتقی بیگ ارباب هنگام وصف باغات طرف قبله از این باغ با عنوان “باغ صفا” چنین یاد می‌کند: “به قدر شصت جریب است. الان […]
سه گونه مطلب در این کانال انتشار می‌یابد: یک. گزارش جلسات هفتگی بنیاد قم‌پژوهی و معرفی آثار بنیاد؛ دو. اطلاع‌رسانی منابع و آثار قم‌شناسی؛ سه. یادداشت‌های مرتبط با قم‌شناسی. یادداشت‌ها، اخبار، تصاویر و هر مطلبی را كه برای اعضای كانال مفید می‌دانید، با ذكر منبع و نام نویسنده برای ما ارسال كنید. ما را به […]
در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر […]
سال نهم – بهار و تابستان ۱۳۸۶ شماره ۳۱ – ۳۲ نامه قم فصل‌نامه‌ای بود که حدود دو دهه با فراز و نشیب بردست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم منتشر می‌شد. مقالات و مطالب آن از نظر سطح یکسان نبود، اما در قحط بازار نشریات مربوط به قم‌شناسی، بسیار مغتنم بود و یکی […]
جدّ خاندان روحانی قم، سید محمدهادی روحانی، قم: مطالعات اسلامی نورالمهدی، ۱۴۰۲، ۸۱ ص.
گذرخان، سید محمدعلی ابطحی، تهران: ققنوس، چاپ اول، ۱۴۰۱، ۲۶۳ص. شاید در ادبیات جهان داستان‌های زیادی دربارۀ شخصیت‌های دینی و مذهبی و زندگی خصوصی‌شان نوشته شده باشد، اما در ایران کم‌تر این اتفاق افتاده است. گذرِ خان برای اولین‌بار به درون حوزۀ علمیۀ قم و نیز محافل و جلسات روحانیون سرک می‌کشد. رمان داستان پسری […]
🔸 موضوع: گزارشی از کتاب تازه انتشار یافته “تحولات فکری حوزه علمیه قم (۱۳۰۱ – ۱۳۵۷)” همراه با رونمایی از کتاب 🔹 با حضور: دکتر حجت‌الله علی‌محمدی مولف کتاب ↙️ زمان: سه‌شنبه ۱۴۰۱/۱۲/۰۲ ساعت ۱۹ ↙️ مکان: میدان رسالت – موسسه آموزش عالی طلوع مهر
💢 در آستانه نشر تاریخ اجتماعی قم و حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) از دوره قاجاریه تا انقلاب اسلامی در نگارش کتاب بیش از هزار سند استفاده شده است و در شش‌صد صفحه آماده نشر است. عناوین اصلی کتاب – تاریخ اجتماعی قم – تاریخ سیاسی آستان مقدس – بازتاب تاریخ اجتماعی قم در آستان […]
در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر […]
قدمت: دوران سلجوقی ثبت: شماره ۲۱۳۸ در تاریخ آبان ۱۳۷۷ سلجوقیان در سال ۱۰۳۷ میلادی برابر ۴۱۵ شمسی با پادشاهی طغرل بیک شروع به حکومت کردند. آنان از ایران تا فراتر از مرزهای ترکیه و حدود چین حکومت می‌کردند. رشد زبان فارسی و فرهنگ و هنر فارسی از مهم‌ترین رویدادهای این دوره بوده است. جنگ‌های […]
اگر پیشنهاد ایجاد موزه هنرهای تزئینی مطرح می‌شود، بیانگر این موضوع نیست که تمام کاشی‌های بناهای تاریخی برچیده شود و در این موزه نگه‌داری شود! بیانگر این هم نیست که اگر تزئینات را خواستیم به موزه منتقل کنیم، فقط نام شاه قاجار یا آنچه را که به نظرمان ارزشمند است نگه داریم و مابقی کاشی‌های […]
با فاصله حدود سه کیلومتری قم و نزدیک جمکران در محوطه‌ای بزرگ و دارای دو ساختمان کوشک‌مانند واقع شده است. محوطه زیر بنای بقعه چهار ایوان با چهار حجره و غرفه‌ها و زوایا طرحی مربع به ابعاد ۱۲ در ۱۲ را تشکیل می‌دهد. سازه نیز مربع و به ارتفاع هفت متر دارای چهار شاه نشین […]
کاروانسرای صدرآباد، مربوط به دوره صفوی – قاجار است. این کاروانسرا در ۳۵ کیلومتری شهرستان قم، بخش مرکزی، بیرون روستای محمدآباد واقع شده است. این اثر در تاریخ ۶ آبان ۱۳۶۳ با شمارهٔ ثبت ۱۶۶۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاروانسرای صدرآباد دو حیاط (به جز حیاطی کوچک و […]
در “کتابچه تفصیل و حالات دارالایمان قم” از میرزا غلامحسین افضل الملک در وصف کهک می‌گوید: “در قریه کهک قاشق‌های خوب می‌تراشند و کوزه‌های نازک لطیف می‌سازند و آهنگری هم می‌کنند. ده بسیار معتبر بزرگی است.” امروز در کهک از آهنگری بالا با شتاب تصویر برداری کردم. پیشتر هم آن را دیده بودم. از صاحبش […]
نصرالله سلطانی‌نژاد (زاده ۱۳۱۵) کشتی‌گیر آزادکار ایرانی بود. او در مسابقات قهرمانی کشتی جهان ۱۹۶۱ که در ژاپن برگزار شد به مدال نقره دست‌یافت. اود ر تاریخ ۲۸ شهریور ماه سال ۱۳۵۵ شمسی در سن چهل سالگی وفات نمود و در قبرستان باغ بهشت شهر قم مدفون است. با تشکر فراوان از آقای علی سلطانی‌نژاد […]
نام دو خیابان قدیمی قم برگرفته از نام‌های باغ‌هایی است که پیشتر در محل آن خیابان‌ها بوده‌اند؛ از جمله خیابان صفائیه که برگرفته از نام باغی در همین خیابان بوده است. محمدتقی بیگ ارباب هنگام وصف باغات طرف قبله از این باغ با عنوان “باغ صفا” چنین یاد می‌کند: “به قدر شصت جریب است. الان […]
سه گونه مطلب در این کانال انتشار می‌یابد: یک. گزارش جلسات هفتگی بنیاد قم‌پژوهی و معرفی آثار بنیاد؛ دو. اطلاع‌رسانی منابع و آثار قم‌شناسی؛ سه. یادداشت‌های مرتبط با قم‌شناسی. یادداشت‌ها، اخبار، تصاویر و هر مطلبی را كه برای اعضای كانال مفید می‌دانید، با ذكر منبع و نام نویسنده برای ما ارسال كنید. ما را به […]
در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر […]
۱. اَدَسّی: از دستی؛ عمدا. ۲. اَدَسَّکی: از دستکی؛ عمدا. ۳. پابِرنه: پابرهنه؛ بدون کفش. ۴. پابِرنه وسط حرف کسی دویدن: کنایه از مداخله کردن دفعی در صحبت کسی. ۵. پابه‌در: کسی که بیشتر مایل به بیرون رفتن از خانه است. ۶. پا‌بیرون: اسهال. ۷. پا داشتن: توان حرکت داشتن. ۸. پاکَشه کردن: لنگان راه […]
کاروانسرای سنگی علی‌آباد کاروانسرای سنگی علی‌آباد (قلعه علی‌آباد) مربوط به دوره سلجوقیان (قرن پنجم ق) است و در شهرستان قم، بخش مرکزی، روستای علی‌آباد (کیلومتر شصت جاده قديم قم – تهران) واقع شده است. از آن‌جایی‌که در این محل چند سکه مغولی با قدمت مربوط به سده هفتم و هشتم هجری قمری کشف شده، احتمالاً […]
کوه خضر و سیزده بدر میرزا غلامحسین خان افضل الملک در “کتابچه تفصیل و حالات دارالایمان قم” هنگام وصف کوه خضر اشاره به گذراندن مردم قم در روز سیزده عید در این کوه دارد: “در بهار محل تماشای اهل قم آنجا است. به‌خصوص در روز سیزده عید. تمام این کوه از سنگ است. چند دره […]
از آنجا که نَسَب برخی واژه‌ها مشخص نیست، تنها بر اساس قیاس و نه استقرا، می‌توان به ریشهشناسی آنها پرداخت. هرچند قیاس نیز، قاعدتا باید معیارهای خود را به کار گیرد، بی‌گمان نتیجه آن، حدسی خواهد بود؛ با این حال، چه‌بسا همین حدسیات، زمینه ریشه‌‌یابی درست واژه‌ها را فراهم سازند. در این نوشتار، به ریشهشناسی […]
عصرگاه پنجشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۹ بعد از بارشی ملایم و دل انگیز امیدواریم شهرداری این حوض آبی خاطره‌انگیز و قدیمی را به بهانه نوسازی تخریب نکند. 🔹 سیدمحسن محسنی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قم از اتمام مرمت مسجد ابوطالب قم خبر داد. به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قم، حمید یزدانی امروز با اعلام این خبر گفت: «مرمت این مسجد تاریخی با هزینه‌ای بالغ‌بر سی‌صد میلیون ریال و با مشارکت هیأت امنای مسجد ابوطالب […]
مجاور مسجد امام حسن عسگری(ع) حدود سال ١٣۴۶ ارسال: محمدتقی صفایی
خواهم رفت ای شوخ بلا خواهم رفت ازکوی تو زار و مبتلا خواهم رفت گفتی که کجا می روی ای دیوانه قربان تو می روم کجا خواهم رفت @adabvahekmat
🔹 سیدمحسن محسنی ۱۴۰۰/۱۱/۰۵ امسال بیش از دو بلبلی فروش پیدا نکردم: یکی به نام طیب نمکی که شرحش پیشتر گذشت و دیگری علی زینلی‌پور که به شیوه دوران کودکی و نوجوانی ما با دوچرخه بلبلی می‌فروشد و او را در تصویر می‌بینید. اهل چار لولوء و چهل اختران است. به گفته خودش مدت چهل […]
حسن انصاری قمی سال ديگر صدمين سالگرد تأسيس مجدد حوزه علميه قم وسيله مرحوم آية الله شيخ عبد الکريم حائری يزدی است. قم از اواخر قرن دوم قمری از مراکز اصلی تشيع بود. اين شهر و با همت خاندان اشعريان در سده های نخستين بعد از کوفه مهمترين مرکز حديث شيعی بود و بعد از […]
⭕️ «محله شاه‌حمزه» را قمی‌ها بیشتر به عزاداری معروف و حلواسازی حاج شیخ حسن بزرگ قمی می‌شناسند که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد و آلمانی‌ها به او تقدیرنامه کیفیت محصول دادند و درخواست ایجاد این شغل را در کشورشان داشتند. ⭕️ اما این محله را در کشور به گنبد نیمه مخروطیِ فیروزه‌ای می‌شناسند که […]
سیدمحسن_محسنی «سیستم معروف به کاریز یا قنات، عبارت از کانال زیر زمینی بود که گاه پل می‌زدند و طولش گاه به پنجاه کیلومتر می‌رسید و در قم پلی زیر زمینی از این نوع بوده است.» {پانوشت: آقای محیط طباطبایی چند سال پیش در یکی از سخنرانی‌های رادیویی توصیفی از این قنات به عمل آورد و […]
🔹تاریخچه خیابان چهارمردان به چه صورت است؟(گفت و شنود با ابوالحسن گرامی) بیشتر بدانید… صفاییه: در قدیم رسم بود که کسانی که اموال و ملک زیادی داشتند خانه‌ای در کنار رودخانه می‌ساختند تا اواخر هفته در آن به تفریح بپردازند،حاج حسن سرکشیک هم منزلی در همان حوالی چهارمردان ساخته بود. 🔹اسم اولیه چهار مردان،چهار مندون […]
💢 هنگام ورود آقای مشکوة به قم عده‌ای قصد اغتشاش داشتند. روزنامه اطلاعات، ۱۸ آذر ۱۳۳۱، ص ۸
