گزارش جلسه ۵۰۷ بنیاد قم‌پژوهی از بازدید محوطه باستانی قلی‌درویش و قلعه گبری جمکران 6 - اردیبهشت - 1403 آشنایی و معرفی هجدهمین اثر تاریخی قم 17 - فروردین - 1403 💢 گشتی در قم و روستاهایش به روزگار قاجاران دلیل نامگذاری خیابان صفائیه 17 - فروردین - 1403 گذشته، حال و آیندۀ قم در کانال بنیاد قم‌پژوهی 16 - فروردین - 1403 💢 عمارت قاضی بالا 16 - فروردین - 1403 💢 برخی واژه‌های مربوط به “دست و پا” در لهجه قمی 14 - فروردین - 1403
گزارش جلسه ۵۰۷ بنیاد قم‌پژوهی از بازدید محوطه باستانی قلی‌درویش و قلعه گبری جمکران حسین صادقی پژوهشگر تاریخ و فرهنگ قم درباره محوطه باستانی قلی‌درویش بیان کرد که نخستین مطالعات علمی باستان شناسی درباره جمکران (قلی‌درویش) در سال ۱۹۸۱ میلادی توسط کلایس آلمانی صورت گرفته و مقاله‌ای تحت عنوان خوراباد و جمکران از محوطه استقراری […]
کاروانسرای طرلاب کاروانسرای طرلاب مربوط به دوره سلجوقی – دوره صفوی است و در شهرستان قم، بخش سلفچگان، روستای طرلاب واقع شده است. این کاروانسرا در سی کیلومتری جاده قم به طرف اراک واقع شده و بنایی است که به طول ۵/۸۷ متر و عرض ۲۸۰ متر است. کاروانسرای طرلاب از دو بنای چهار ایوانی […]
نام دو خیابان قدیمی قم برگرفته از نام‌های باغ‌هایی است که پیشتر در محل آن خیابان‌ها بوده‌اند؛ از جمله خیابان صفائیه که برگرفته از نام باغی در همین خیابان بوده است. محمدتقی بیگ ارباب هنگام وصف باغات طرف قبله از این باغ با عنوان “باغ صفا” چنین یاد می‌کند: “به قدر شصت جریب است. الان […]
درحال بارگذاری ...
در جلسه بنیاد قم‌پژوهی مطرح شد؛ عرضه سوهان قم در بسته‌بندی چینی/ صف آلمانی‌ها برای خرید سوهان قم – عرضه سوهان قم در بسته‌بندی‌های چینی و ترکیه‌ای و ضعف صنعت بسته‌بندی در قم موضوعی بود که در جلسه این هفته بنیاد قم پژوهی مورد توجه قرار گرفت. به گزارش خبرنگار مهر، سال ۱۲۸۵ هجری وقتی […]
#سیدمحسن_محسنی_محمدعلی_استادعلی آب انبار کوه نمک(متعلق به دوره سلجوقی طبق تابلوی منصوب) که بر راه کهن قم – ساوه و جاده کنونی جعفریه(تقریبا یک و نیم کیلومتر بعد از کمربندی) قرار دارد و یادآور و نشانی از پیشینیان ما در مسافرت‌هایشان است. این اثر در امتداد کاروانسرا سنگی با فاصله‌ای چهار پنج کیلومتری بعد از این […]
استاد ایرج افشار درسال‌های نخستین انتشار مجله آینده به معرفی یکی از سفرنامه‌های اروپاییان پرداخت که در آن یادی از لهجه یا گویشی گویا در آذربایجان شده بود. مرحوم افشار از خوانندگان درخواست کمک برای شناسایی این گویش کرده بود. بنده که چند کلمه از این گویش را می‌دانستم متوجه شدم که گویش «لکی» است. […]
دعوای اهالی قم با متولی باشی از سال ۱۳۲۵ ق. @jafarian1964
#سیدمحسن_محسنی خاطرات صدرالاشراف از خاطرات خواندنی رجالی سیاسی از دوران قاجار و پهلوی است. درقسمت‌هایی از آن مطالبی درباره قم و مردم قم از جمله «قلعه چم» دارد. از آنجا که ما با این روستا به نوعی مربوط بودیم برایم جالب است و از نظر پیشینه این روستا درخور توجه. قلعه چم روستایی است در […]
#عباس_جعفری دکترای برنامه ریزی محیط زیست ✅ در صفحه ۱۲۱ و ۱۲۲ کتاب ” استان شناسی قم ” پایه دهم دوره دوم متوسطه، از مهمترین پروژه های عمرانی در دست اقدام استان قم نام برده شده است. از جمله منوریل قم، بستر رودخانه و پروژه بزرگ عمار یاسر و عکسی از پاساژ زمزم که از […]
در شهریور ماه سال ۱۳۵۹ شمسی که کشور ما از پیچ عظیم تاریخی عبور کرده و ساختارهای سیاسی و اقتصادی و نظامی پیشین در هم شکسته و نظام جدیدی در حال شکل‌گیری بود، ارتش تا دندان مسلح نظام بعثی عراق به سرکردگی صدام حسین که از قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر و مسائل جاری میان دو کشور […]
از همان دوران کودکی که به موضوعات مربوط به شهرم قم علاقه‌مند بودم، یکی از دغدغه‌هایم تخریب آثار تاریخی قم بود. چنین است فهرست پاره‌ای از آنها که در دفترم نگاشته‌ام: ۱٫ مدرسۀدارالشفا(صفویه – قاجاری): به‌کلی در سال ۱۳۶۱- ۱۳۶۲ تخریب شد. ۲٫ قلعه دختر قم(ساسانی): در بهار سال ۱۳۶۲ جهت نصب توپ ضد هوایی […]
فرماندار قم مطرح کرد توسعه ۳۰ هزار هکتار فضای سبز در قم راه حل مقابله با ریزگردها فرماندار قم با بیان اینکه عامل ریزگردها عدم تأمین حق آبه‌ها است، گفت: استفاده از پساب فاضلاب و توسعه حداقل ۳۰ هزار هکتار فضای سبز در قم راه حل مقابله با ریزگردهاست. به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، […]
نام دو خیابان قدیمی قم برگرفته از نام‌های باغ‌هایی است که پیشتر در محل آن خیابان‌ها بوده‌اند؛ از جمله خیابان صفائیه که برگرفته از نام باغی در همین خیابان بوده است. محمدتقی بیگ ارباب هنگام وصف باغات طرف قبله از این باغ با عنوان “باغ صفا” چنین یاد می‌کند: “به قدر شصت جریب است. الان […]
سه گونه مطلب در این کانال انتشار می‌یابد: یک. گزارش جلسات هفتگی بنیاد قم‌پژوهی و معرفی آثار بنیاد؛ دو. اطلاع‌رسانی منابع و آثار قم‌شناسی؛ سه. یادداشت‌های مرتبط با قم‌شناسی. یادداشت‌ها، اخبار، تصاویر و هر مطلبی را كه برای اعضای كانال مفید می‌دانید، با ذكر منبع و نام نویسنده برای ما ارسال كنید. ما را به […]
در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر […]
سال نهم – بهار و تابستان ۱۳۸۶ شماره ۳۱ – ۳۲ نامه قم فصل‌نامه‌ای بود که حدود دو دهه با فراز و نشیب بردست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم منتشر می‌شد. مقالات و مطالب آن از نظر سطح یکسان نبود، اما در قحط بازار نشریات مربوط به قم‌شناسی، بسیار مغتنم بود و یکی […]
جدّ خاندان روحانی قم، سید محمدهادی روحانی، قم: مطالعات اسلامی نورالمهدی، ۱۴۰۲، ۸۱ ص.
گذرخان، سید محمدعلی ابطحی، تهران: ققنوس، چاپ اول، ۱۴۰۱، ۲۶۳ص. شاید در ادبیات جهان داستان‌های زیادی دربارۀ شخصیت‌های دینی و مذهبی و زندگی خصوصی‌شان نوشته شده باشد، اما در ایران کم‌تر این اتفاق افتاده است. گذرِ خان برای اولین‌بار به درون حوزۀ علمیۀ قم و نیز محافل و جلسات روحانیون سرک می‌کشد. رمان داستان پسری […]
🔸 موضوع: گزارشی از کتاب تازه انتشار یافته “تحولات فکری حوزه علمیه قم (۱۳۰۱ – ۱۳۵۷)” همراه با رونمایی از کتاب 🔹 با حضور: دکتر حجت‌الله علی‌محمدی مولف کتاب ↙️ زمان: سه‌شنبه ۱۴۰۱/۱۲/۰۲ ساعت ۱۹ ↙️ مکان: میدان رسالت – موسسه آموزش عالی طلوع مهر
💢 در آستانه نشر تاریخ اجتماعی قم و حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) از دوره قاجاریه تا انقلاب اسلامی در نگارش کتاب بیش از هزار سند استفاده شده است و در شش‌صد صفحه آماده نشر است. عناوین اصلی کتاب – تاریخ اجتماعی قم – تاریخ سیاسی آستان مقدس – بازتاب تاریخ اجتماعی قم در آستان […]
در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر […]
قدمت: دوران سلجوقی ثبت: شماره ۲۱۳۸ در تاریخ آبان ۱۳۷۷ سلجوقیان در سال ۱۰۳۷ میلادی برابر ۴۱۵ شمسی با پادشاهی طغرل بیک شروع به حکومت کردند. آنان از ایران تا فراتر از مرزهای ترکیه و حدود چین حکومت می‌کردند. رشد زبان فارسی و فرهنگ و هنر فارسی از مهمترین رویدادهای این دوره بوده است. جنگ‌های […]
اگر پیشنهاد ایجاد موزه هنرهای تزئینی مطرح می‌شود، بیانگر این موضوع نیست که تمام کاشی‌های بناهای تاریخی برچیده شود و در این موزه نگه‌داری شود! بیانگر این هم نیست که اگر تزئینات را خواستیم به موزه منتقل کنیم، فقط نام شاه قاجار یا آنچه را که به نظرمان ارزشمند است نگه داریم و مابقی کاشی‌های […]
با فاصله حدود سه کیلومتری قم و نزدیک جمکران در محوطه‌ای بزرگ و دارای دو ساختمان کوشک‌مانند واقع شده است. محوطه زیر بنای بقعه چهار ایوان با چهار حجره و غرفه‌ها و زوایا طرحی مربع به ابعاد ۱۲ در ۱۲ را تشکیل می‌دهد. سازه نیز مربع و به ارتفاع هفت متر دارای چهار شاه نشین […]
کاروانسرای صدرآباد، مربوط به دوره صفوی – قاجار است. این کاروانسرا در ۳۵ کیلومتری شهرستان قم، بخش مرکزی، بیرون روستای محمدآباد واقع شده است. این اثر در تاریخ ۶ آبان ۱۳۶۳ با شمارهٔ ثبت ۱۶۶۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاروانسرای صدرآباد دو حیاط (به جز حیاطی کوچک و […]
در “کتابچه تفصیل و حالات دارالایمان قم” از میرزا غلامحسین افضل الملک در وصف کهک می‌گوید: “در قریه کهک قاشق‌های خوب می‌تراشند و کوزه‌های نازک لطیف می‌سازند و آهنگری هم می‌کنند. ده بسیار معتبر بزرگی است.” امروز در کهک از آهنگری بالا با شتاب تصویر برداری کردم. پیشتر هم آن را دیده بودم. از صاحبش […]
نصرالله سلطانی‌نژاد (زاده ۱۳۱۵) کشتی‌گیر آزادکار ایرانی بود. او در مسابقات قهرمانی کشتی جهان ۱۹۶۱ که در ژاپن برگزار شد به مدال نقره دست‌یافت. اود ر تاریخ ۲۸ شهریور ماه سال ۱۳۵۵ شمسی در سن چهل سالگی وفات نمود و در قبرستان باغ بهشت شهر قم مدفون است. با تشکر فراوان از آقای علی سلطانی‌نژاد […]
نام دو خیابان قدیمی قم برگرفته از نام‌های باغ‌هایی است که پیشتر در محل آن خیابان‌ها بوده‌اند؛ از جمله خیابان صفائیه که برگرفته از نام باغی در همین خیابان بوده است. محمدتقی بیگ ارباب هنگام وصف باغات طرف قبله از این باغ با عنوان “باغ صفا” چنین یاد می‌کند: “به قدر شصت جریب است. الان […]
سه گونه مطلب در این کانال انتشار می‌یابد: یک. گزارش جلسات هفتگی بنیاد قم‌پژوهی و معرفی آثار بنیاد؛ دو. اطلاع‌رسانی منابع و آثار قم‌شناسی؛ سه. یادداشت‌های مرتبط با قم‌شناسی. یادداشت‌ها، اخبار، تصاویر و هر مطلبی را كه برای اعضای كانال مفید می‌دانید، با ذكر منبع و نام نویسنده برای ما ارسال كنید. ما را به […]
در ۵۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۸۷۳ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۱۰ ثانیه عرض جغرافیایی قرار دارد. ساختمان این بنا در دو طبقه مجزا ساخته شده است. شرقی – غربی بودن این عمارت از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد آن است. طول بنای عمارت بیش از هشتاد متر […]
۱. اَدَسّی: از دستی؛ عمدا. ۲. اَدَسَّکی: از دستکی؛ عمدا. ۳. پابِرنه: پابرهنه؛ بدون کفش. ۴. پابِرنه وسط حرف کسی دویدن: کنایه از مداخله کردن دفعی در صحبت کسی. ۵. پابه‌در: کسی که بیشتر مایل به بیرون رفتن از خانه است. ۶. پا‌بیرون: اسهال. ۷. پا داشتن: توان حرکت داشتن. ۸. پاکَشه کردن: لنگان راه […]
کاروانسرای سنگی علی‌آباد کاروانسرای سنگی علی‌آباد (قلعه علی‌آباد) مربوط به دوره سلجوقیان (قرن پنجم ق) است و در شهرستان قم، بخش مرکزی، روستای علی‌آباد (کیلومتر شصت جاده قديم قم – تهران) واقع شده است. از آن‌جایی‌که در این محل چند سکه مغولی با قدمت مربوط به سده هفتم و هشتم هجری قمری کشف شده، احتمالاً […]
کوه خضر و سیزده بدر میرزا غلامحسین خان افضل الملک در “کتابچه تفصیل و حالات دارالایمان قم” هنگام وصف کوه خضر اشاره به گذراندن مردم قم در روز سیزده عید در این کوه دارد: “در بهار محل تماشای اهل قم آنجا است. به‌خصوص در روز سیزده عید. تمام این کوه از سنگ است. چند دره […]
از آنجا که نَسَب برخی واژه‌ها مشخص نیست، تنها بر اساس قیاس و نه استقرا، می‌توان به ریشهشناسی آنها پرداخت. هرچند قیاس نیز، قاعدتا باید معیارهای خود را به کار گیرد، بی‌گمان نتیجه آن، حدسی خواهد بود؛ با این حال، چه‌بسا همین حدسیات، زمینه ریشه‌‌یابی درست واژه‌ها را فراهم سازند. در این نوشتار، به ریشهشناسی […]
فاطمه خانعلی ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
با کمی دقت در ۴۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان قم و ۸۵ کیلومتری جنوب تهران در حاشیه‌ی بزرگراه خلیج فارس متوجه دریاچه‌‌ای به نام حوض سلطان که طعم شور طبیعت کویر را به رخ آفرینش می‌کشد، می‌شویم. دریاچه حوض سلطان با سطح صیقلیش به مانند آینه‌ای بزرگ در وسط ایران زمین در بستر بیابان گسترده […]
سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم با بیان اینکه پروژه کتابخانه مرکزی قم تاکنون بیش از ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، از تکمیل آن تا پایان سال جاری خبر داد. yun.ir/j2tfs5 @ibnaibna
✅عضو دوره سوم شورای اسلامی شهر قم مطرح کرد؛ ✅غفلت از تعرض منوریل به هویت شهر قم قم – عضو دوره سوم شورای اسلامی شهر قم با اشاره به ایراد شورای عالی معماری و شهرسازی نسبت به بلوار پیامبر اعظم(ص) گفت: با این حال این نهاد از تعرض منوریل نسبت به هویت قم […]
🔹پرونده «کاروانسراهای ایران» به‌عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران در یونسکو به ثبت جهانی رسید. 🔹 در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض عربستان در حال برگزاری است، امروز، یکشنبه ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۲، پرونده «کاروانسراهای ایران» تأیید شد و به ثبت رسید. 🔹بدین ترتیب، «کاروانسراهای ایران» بیست […]
🏴 درگذشت استاد میرعابدین کابلی، باستان‌شناس پیشکسوت را به جامعه علمی و فرهنگی کشور تسلیت می‌گوییم. استاد کابلی در سال‌های پس از انقلاب سرپرست تیم کاوش محوطه قمرود در استان قم را بر عهده داشته است. کتاب “کاوش‌های قره‌تپه قمرود” از تالیفات استاد کابلی است که در سال ۱۳۹۴ پژوهشگاه میراث فرهنگی آن را منتشر […]
🔹حمید صادقی چون فاطمه معصومه(س) وفات یافت او را در مقبره بابلان در کنار سردابی که برای او آماده کرده بودند، دفن کردند. بعد از آن نسوان مطهره دیگری در جنب قبر حضرت دفن گردیدند. از همین روی مزار شریفه دو قبه(گنبد) داشت که بعد‌ها یکی گردید. اما اینکه به زیر هر قُبه چند قبر […]
۱۴۰۰/۱۱/۲۳ “بررسی جایگاه مردم قم در انقلاب مشروطیت”، زهرا عابدینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: سیدحسن قریشی کرین، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۳. چکیده این پژوهش نگرشی است بر «جایگاه مردم قم در انقلاب مشروطیت» و سعی دارد علاوه بر تبیین تاریخچه قم در پیش از انقلاب مشروطه، […]
در قم روزی صد نفر تلف می‌شدند و دو نانوایی فقط کار می‌کرد. سند را آقای محمد عضایی از نوادگان صاحب سند گرفته است. 🔹 ارسال: حمیدرضا شایان
نوشته‌ای از نگارنده با عنوان «معماری قاجاری در سفرنامه ذهابیۀ قم و فهرستک لغات و ترکیبات کمیاب آن» در مجلۀ «میراث شهاب»، شماره ۷۲-۷۳، (تابستان و پاییز۱۳۹۲)، ص ۱۰۹ – ۱۴۰منتشر شده است. این گفتار سرنوشت جالبی پیدا کرد. در اثر سهو پیش از انتشار کاغذی آن، در سایت کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به نام […]
